Soleczniki – małe miasteczko niedaleko Wilna, liczące ok. 12 tysięcy mieszkańców, głównie Polaków (80 proc.), stały się celem wyprawy fotograficznej sześciorga autorów: Marii Karnej, Piotra Kopciała, Henryka Milewskiego, Jacka Radzaja, Anny Amelii Sikorskiej i Andrzeja Zujewicza. Jesienna aura, pełna mgieł, opadłych liści nastrajała do refleksji nad przeszłością, historią. Fotografując, przemierzając najbliższą okolicę, ciekawiło nas jak społeczność Polaków zamieszkująca tutejsze tereny współżyje z Litwinami, Białorusinami. W rozmowach z mieszkańcami ujęła nas ich otwartość, serdeczność i życzliwość. Polacy – obywatele Litwy – nie są napływowi, tam ich miejsce, gdzie mają groby swoich przodków. Reportaż zrobiony w Solecznikach pokazuje nam teraźniejszość, w której wciąż żywa jest przeszłość. Umiłowanie Ojczyzny widoczne jest tu na każdym kroku. Oby jak najdłużej. Wielu Polaków żyjących w Polsce może i powinno uczyć się od solczan patriotyzmu. Podczas wyjazdu zrozumieliśmy, że los naszych rodaków za granicą zależy w głównej mierze od państwa polskiego, ponieważ nie mogą oni liczyć na wsparcie władz litewskich.

                                                                       Andrzej Zujewicz

Soleczniki w przeszłości były nazywane Solecznikami Wielkimi w odróżnieniu od niedaleko położonych Solecznik Małych. Początki Solecznik sięgają XIII wieku (w źródłach krzyżackich zanotowano Salsniken lub Saletzniken.

W początkach XIX w. trakt do Wilna często przemierzał Adam Mickiewicz. Od 1818 roku proboszczem w Solecznikach był ksiądz Paweł Hrynaszkiewicz, siostrzeniec ks. Józefa Mickiewicza (u niego przebywał, ucząc się Wilnie, Adam Mickiewicz).

W 1823 r. Soleczniki nabył hr. Karol Ferdynand Wagner herbu Lew.

Karol F. Wagner, osiedlając się w Solecznikach, zbudował kaplicę i wystawił przy niej pomnik z kamienia, poświęcony pamięci brata Michała, oficera wojsk Wielkiego Księstwa Litewskiego, który poległ w boju pod Widzami w okręgu brasławskim w maju 1812 r.

W czasie powstania styczniowego mieszkańcy Solecznik i okolic brali w nim czynny udział, walcząc w szeregach m.in. oddziału Ludwika Narbutta.

W 1866 roku na terenie parafii solecznickiej było 20 folwarków, 4 okolice, 15 zaścianków i 33 wsie. W 1867 roku w miasteczku działały huta szkła, papiernia, młyn, gorzelnia i poczta.

Na początku XX w. mieszkańcy dzisiejszego rejonu solecznickiego rozmawiali po polsku i nabożeństwa były odprawiane wyłącznie w języku polskim. W 1913 r. w miasteczku rozpoczęła działalność pierwsza szkoła.

Na początku 1919 roku Soleczniki zostały zajęte przez bolszewików. 17 kwietnia 1919 roku o godzinie 21:00 1. Brygada Jazdy Wojska Polskiego pod dowództwem mjr. Władysława Beliny-Prażmowskiego zajęła Wielkie Soleczniki bez walki. Dokonano tego w trakcie ofensywy przeciwko bolszewikom, której celem było odbicie z ich rąk Wilna.

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę Soleczniki znalazły się w jej granicach, w 1929 roku mieszkało tu 587 osób.

W 1939 roku w Solecznikach zamieszkiwało 4844 osób. Ostatnim administratorem majątku był Józef Szafiroński. Po wybuchu II wojny światowej Wagnerowie wyjechali do Anglii. W październiku 1939 r. Soleczniki zostały odłączone od państwa polskiego i wcielone do sowieckiej Białorusi, a następnie przekazane Litwie.

Prawa miejskie uzyskały Soleczniki w 1956 roku. Zwrotnym momentem w historii miasta był rok 1972, kiedy to z Ejszyszek do Solecznik przeniesiono ośrodek rejonu.

Swoistą kroniką Solecznik jest miejscowy cmentarz. Miejsce wiecznego spoczynku znaleźli tu nie tylko byli właściciele majątku – Wagnerowie, ale też wiele zasłużonych dla Solecznik osobistości.

Na solecznickim cmentarzu 2 listopada 1821 roku, będąc w gościnie u zaprzyjaźnionego księdza, Adam Mickiewicz obserwował obrzęd d, który później przedstawił w słynnym dramacie. W roku 1998 w miejscowym kościele została odsłonięta tablica upamiętniająca ten fakt, a w 2004 roku położono głaz z pamiątkową tablicą.

Od 21 grudnia 1998 roku centrum miasta zdobi pomnik Adama Mickiewicza, wzniesiony z okazji 200. rocznicy urodzin poety. Autorem projektu pomnika jest Bronius Vyšniauskas. Na pomniku zamieszczono słynny cytat „Miej serce i patrzaj w serce” po polsku i litewsku oraz autograf poety.

19 listopada 1999 r. w Solecznikach odsłonięto także pomnik przywódcy powstania 1863 roku na Litwie i Białorusi, Konstantego Kalinowskiego (1838-1864).  Na pomniku imię Konstantego Kalinowskiego, bohatera trzech narodów, zostało wypisane w trzech językach – po polsku, litewsku i białorusku – pismem łacińskim.

Najlepiej prezentującym się zabytkiem rejonu jest pałacyk Wagnerów w Solecznikach, w którym dzisiaj mieści się Szkoła Sztuk Pięknych im. Stanisława Moniuszki, założona w 1974 roku. W źródłach dworek w Solecznikach wspominany jest od XIV wieku. Pałacyk wybudowano w 1880 r. w stylu neorenesansu i neoklasycyzmu, autorem projektu był architekt niemiecki Herzschold.

Na obrzeżach miasta, przy trasie na Wilno, wznosi się murowana kaplica z końca XVIII wieku autorstwa polskiego architekta Wawrzyńca Gucewicza.

Soleczniki mają flagę i herb autorstwa plastyka Arvydasa Každailisa. W składającym się z dwóch pól godle Solecznik w górnej części na granatowym tle zostały umieszczone klucze św. Piotra (złoty i srebrny), symbolizujące katolicką wiarę mieszkańców miasta. Klucze apostolskie w herbach miejskich często występują również jako symbol wolności. W większej, dolnej części herbu, na czerwonym tle jako symbol jedności i braterstwa mieszkańców wielonarodowościowego miasta zostały przedstawione trzy orzechy.

Źródło: Wikipedia.